दि . १३ ( पीसीबी ) – राज्यात ‘थॅलेसेमिया’ या अनुवांशिक रक्तविकाराच्या रुग्णांची संख्या १२ हजारांवर पोहोचली असून, केवळ पुणे जिल्ह्यातच १२०० रुग्ण असल्याची धक्कादायक माहिती समोर आली आहे. या आजाराचे गांभीर्य आणि वाढता धोका लक्षात घेऊन, त्याच्या नियंत्रणासाठी (Control) आणि प्रतिबंधासाठी (Prevention) राज्यात ‘थॅलेसेमिया मुक्त पिढी’ (Thalassemia Free Generation) हे विशेष अभियान राबवण्यात येत आहे. शासकीय (Government) आणि खाजगी रुग्णालयांतील (Hospitals) रक्त संक्रमण (Blood Transfusion) विभागांकडून ही माहिती संकलित करण्यात आली आहे. पुणे (Pune) जिल्ह्यात थॅलेसेमियाचे जवळपास १२०० रुग्ण आढळले असून, राज्यात ही संख्या सुमारे १२ हजार इतकी आहे.
रुग्णांसाठी सुविधा आणि उपचारातील अडचणी
‘थॅलेसेमिया मुक्त पिढी’ अभियानांतर्गत रुग्णांना नियमित रक्त पुरवठा (Regular Blood Supply) आणि बोन मॅरो ट्रान्सप्लांटसारखे उपचार उपलब्ध करून देण्यावर भर दिला जात आहे. रुग्णांची नोंदणी आणि त्यांना सोयीसुविधा सुलभतेने मिळाव्यात यासाठी आरोग्य विभाग (Health Department) प्रयत्नशील आहे. राज्यातील थॅलेसेमिया रुग्णांना औषधोपचारांसाठी (Medication) ‘१०४’ (104) या टोल-फ्री (Toll-Free) क्रमांकावर मोफत सल्ला (Free Consultation) मिळणार आहे. तसेच, जिल्हा रुग्णालयांमध्ये या विकाराचे (Disease) ६० रुग्ण (Patients) उपचार घेत आहेत.
राज्यात पूर्वीपासून ‘थॅलेसेमिया’च्या रुग्णांना मोफत रक्त (Free Blood) पुरवठा (Supply) केला जातो. तथापि, खासगी रुग्णालयात (Private Hospitals) उपचार घेणाऱ्या रुग्णांना थॅलेसेमियाची माहिती उपलब्ध नसल्याने उपचारांबाबत अनेक अडचणी येत होत्या. ही बाब लक्षात घेऊन, आता जिल्ह्यातील (District) थॅलेसेमियाच्या सर्व रुग्णांची (Patients) नोंदणी करण्याच्या सूचना देण्यात आल्या आहेत, जेणेकरून त्यांना आवश्यक त्या सुविधा पुरवता येतील.
थॅलेसेमियाची लक्षणे आणि प्रतिबंधात्मक उपाय
थॅलेसेमिया हा एक अनुवांशिक रक्तविकार (Genetic Blood Disorder) असून, यामध्ये मुख्य लक्षण म्हणजे ॲनिमिया (Anemia) (रक्तक्षय). यामुळे थकवा, अशक्तपणा आणि श्वास लागणे यांसारखी लक्षणे दिसून येतात. निदान झाल्यास, रुग्णाला सतत रक्त चढवावे लागते, औषधोपचार (Medication) घ्यावे लागतात आणि काही गंभीर प्रकरणांमध्ये अस्थिमज्जा प्रत्यारोपणाचा विचार करावा लागतो.
थॅलेसेमिया टाळण्यासाठी विवाहपूर्वी वैद्यकीय चाचणी (Medical Test) आणि गर्भधारणेपूर्वी (Pre-conception) थॅलेसेमियाची तपासणी (Screening) करणे अत्यंत आवश्यक आहे. यामुळे, भावी पिढीला थॅलेसेमियाचा धोका टाळता येऊ शकतो. या आजाराविषयी समाजात जागरूकता (Awareness) निर्माण करणे आणि प्रतिबंधात्मक (Preventive) उपायांना प्रोत्साहन देणे, हे ‘थॅलेसेमिया मुक्त पिढी’ अभियानाचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे.
