उत्तरप्रदेश, दि.०७ (पीसीबी) : यूपीच्या महत्त्वपूर्ण राजकीय विकासामध्ये विरोधी पक्ष समाजवादी पक्ष स्थानिक स्वराज्य संस्थांमध्ये सर्वात मोठा घटक म्हणून अस्तित्वात आला आहे, तर सत्ताधारी भाजप दुसर्‍या क्रमांकावर आहे. १९८९ पासून उत्तर प्रदेशातील सत्तेपासून वंचित असलेला प्रियांका गांधी वड्रा यांच्या नेतृत्वात राजकीय मैदानावर विजय मिळविण्याच्या तीव्र प्रयत्नात असलेला जुना कॉंग्रेस पक्ष केवळ ६१ जागांवर मर्यादित आहे. ही सर्वेक्षण राज्यातील ग्रामीण मतदारांच्या मनोवृत्तीचे सूचक मानली जात आहे, जेथे पुढच्या वर्षाच्या सुरुवातीच्या काळात विधानसभा निवडणुका होत आहेत, परंतु त्यामध्ये अत्यंत जटिल सामाजिक-आर्थिक दृष्टीकोन आहे.
एकीकडे भाजपाला अयोध्या-काशी-मथुरा सर्किटमध्ये विरोधी पक्षाकडून पराभव पत्करावा लागला. परंतु पश्चिम उत्तर प्रदेशातील अप्पर दोआब प्रदेशातून तितकाच उल्लेखनीय निकाल येत आहे. या ठिकाणी भाजपा आघाडीचा पक्ष म्हणून उदयास आला आहे. हा प्रदेश महत्वाचा आहे कारण वादग्रस्त शेती कायद्याच्या अंमलबजावणीला खोडा घालणार्‍या शेतकर्‍यांच्या आंदोलनातील सर्व नेत्यांचे हे मूळ मैदान आहे.
विशेष म्हणजे सर्वात जास्त जागा (१,२६६) एकतर अपक्ष उमेदवारांनी जिंकल्या आहेत किंवा जे राज्यातील कोणत्याही महत्त्वाच्या राजकीय नेत्यांशी संबंधित नाहीत अशांनी जिंकले आहेत. तथापि असे म्हटले जात आहे की यातील “इतर” मोठ्या संख्येने भाजपचे बंडखोर आहेत आणि त्यांनी स्वत: च्या जागा जिंकून आपला मुद्दा सिद्ध केल्यावर त्यांच्या पक्षात परत येण्याची शक्यता नाकारता येत नाही.
जर आपण प्रदेशनिहाय निकाल पाहिला तर अवध, पूर्वांचल, रोहिलखंड आणि लोअर डोआब प्रदेशात सपाने महत्त्वपूर्ण आघाडी कायम राखली आहे. राज्यातील बुंदेलखंड आणि अपर डोआब विभागातील जास्तीत जास्त जागा जिंकण्यात भाजपला यश आले आहे. सर्व सहा प्रदेशात बसप तिसर्‍या क्रमांकावर राहिली आहे, तर कॉंग्रेस दुर्गम चौथ्या स्थानावर आहे.
अवधमध्ये सपाने या प्रदेशातील ७६० जागांपैकी २८ टक्के जागा जिंकल्या आहेत, तर १८ टक्के जागांवर भाजपाने विजय नोंदविला आहे. बसपा आणि कॉंग्रेसने अनुक्रमे ८ टक्के आणि २ टक्के जागा जिंकल्या; इतरांनी येथे ४३ टक्के जागा जिंकल्या. सपाने भाजपला आपल्या गड असलेल्या भागात स्पष्टपणे फटकारले आहे आणि आतापासून नऊ महिन्यांपर्यंत भाजपाचे नुकसान भरून काढण्यासाठी ते अवधच्या शहरी खिशात घालतील.
संपूर्ण यूपीमधील हा एक प्रदेश आहे, जिथे कॉंग्रेसला जर पुनरुज्जीवन होण्याची चिन्हे दिसली असतील तर. पण एकेकाळी नेहरू-गांधी घराण्याचे वैयक्तिक बालेकिल्ला मानल्या जाणार्‍या या प्रदेशातल्या ग्रँड ओल्ड पार्टीच्या दयनीय कामगिरीने या क्षणी पुनरुज्जीवनाच्या क्षेत्राच्या पलीकडे कॉंग्रेसचे भाग्य गडगडल्याचे पुन्हा एकदा अधोरेखित केले. वास्तविक संख्येमध्ये भाषांतरित या प्रदेशात सपाने २१३, भाजपला १६५, बसपाने ६३ आणि कॉंग्रेसला १ जागा जिंकल्या. इतरांनी येथे ३२६ जागांवर विजय मिळविला.
