चंदिगड, दि. 08 (पीसीबी) : हरियाणा विधानसभा निवडणुकीचे निकाल धक्कादायक आहेत. सर्व एक्झिट पोलने काँग्रेसच्या एकतर्फी विजयाचा अंदाज वर्तवला होता. पण जेव्हा ट्रेंड आला तेव्हा सुरुवातीपासूनच संपूर्ण चित्र बदलताना दिसत आहे. आतापर्यंतच्या ट्रेंडमध्ये भाजप 49 जागांवर आघाडीवर आहे, तर काँग्रेस 35 जागांवरच अडकली आहे. माजी मुख्यमंत्री भूपिंदरसिंग हुड्डा संपूर्ण निवडणूक प्रचाराचे नेतृत्व करत होते आणि राहुल गांधी यांनी राज्यात 12 सभा घेतल्या होत्या, त्याचबरोबर विजय संकल्प यात्रा काढली होती. याशिवाय शेतकरी, सैनिक आणि पैलवानांच्या नाराजीचे मुद्दे काँग्रेसने प्रचारावेळी चर्चेत घेतले होते.
सैन्य भरतीमध्ये अग्निवीर योजनेच्या अंमलबजावणीला तीव्र विरोध झाला आणि काँग्रेसने निवडणुकीतही हा मुद्दा बनणार असल्याचे सांगितले. याशिवाय दिल्लीच्या जंतर-मंतरवर झालेलं कुस्तीपटूंचं आंदोलन आणि त्याआधी सुमारे दीड वर्षे चाललेला शेतकऱ्यांचं आंदोलन आणि कायद्यांना केलेला विरोध याच्या जोरावरही काँग्रेस सर्वतोपरी प्रयत्न करत होती. मात्र सध्याच्या ट्रेंडनुसार निकाल असेच राहिले तर काँग्रेससाठी तो मोठा धक्का ठरण्याची शक्यता आहे. हरियाणा निवडणुकीच्या बदललेल्या ट्रेंडमागे 5 कारणे असल्याचे जाणकारांचे मत आहे, ज्यामुळे भाजप कमकुवत दिसत असूनही मजबूत राहिला आणि सर्व प्रयत्न करूनही काँग्रेस आपली कमाल दाखवू शकली नाही.
नेमकी काय आहेत कारणे ?
1. हरियाणा विधानसभेच्या एकूण 90 जागांपैकी 17 जागा अनुसूचित जातींसाठी राखीव आहेत. यावेळी या जागांवर काँग्रेस आणि भाजपमध्ये लढत आहे. दुपारी 12.15 वाजेपर्यंतच्या निवडणुकीच्या ताज्या ट्रेंडनुसार 17 पैकी 9 जागांवर काँग्रेसचे उमेदवार तर 8 जागांवर भाजपचे उमेदवार आघाडीवर आहेत. हा मोठा आकडा आहे कारण मागच्या वेळी फक्त 5 जागा जिंकल्या होत्या. गेल्या वेळी चार राखीव जागा दुष्यंत चौटाला यांच्या जननायक जनता पक्षाच्या खात्यात गेल्या होत्या, तर एक जागा अपक्ष उमेदवाराच्या खात्यात गेली होती. यावेळी जेजेपी एकाही जागेवर आपली जादू दाखवू शकली नाही.
2. हुड्डा विरुद्ध कुमारी सेलजा काँग्रेसमध्ये खूप लोकप्रिय होते. काँग्रेस नेते राहुल गांधी यांनीही दोन्ही नेत्यांमधील संबंध सुरळीत करण्याचा प्रयत्न केला होता आणि एका सभेत दोघेही हात वर करून उभे राहिले होते. दोघांमधील संबंध खराब नसून कुमारी सेलजा आणि हुड्डा या दोघीही मुख्यमंत्रीपदासाठी स्वतंत्र दावे करत असल्याचे काँग्रेसने म्हटले आहे. इतकंच नाही तर कुमारी सेलजा यांनी एका मुलाखतीत असंही म्हटलं होतं की, मी त्यांच्याशी कधी बोललो हेही तिला आठवत नाही. दोघांमधील अशा उघड संघर्षामुळे पक्षाचे नुकसान झाल्याचे बोलले जात आहे.
3. काँग्रेसबद्दल असेही बोलले जात आहे की, त्यांनी जाट नेतृत्वाला पुढे केले. भूपिंदर सिंग हुड्डा कमांडवर होते आणि त्यांच्या सूचनेनुसार 72 तिकिटे देण्यात आल्याचे बोलले जात आहे. अशाप्रकारे त्यांनी जाट लॉबीच्या वर्चस्वाचा संदेश दिल्याचे मानले जाते. त्यामुळे अहिरवाल पट्ट्यातील यादव, ब्राह्मणांसह इतर अनेक समाज एकत्र येऊन भाजपसोबत गेले. याशिवाय कर्नाल, कुरुक्षेत्र, हिस्सार आदी भागात पंजाबीसह इतर समाज भाजपसोबत गेले.
4. भाजपने 6 महिन्यांपूर्वीच हरियाणाचे मुख्यमंत्री बदलले होते. मनोहर लाल खट्टर यांना हरियाणाच्या मुख्यमंत्रीपदावरून हटवून लोकसभा निवडणूक लढवली गेली. ते केंद्रात मंत्री झाले आणि राज्यातील जबाबदारी नायबसिंग सैनी यांच्याकडे आली. मात्र खट्टर यांना निवडणूक प्रचारापासून पूर्णपणे दूर ठेवण्यात आले होते. अशाप्रकारे भाजपने खट्टर यांच्या चेहऱ्यावरील नाराजी दूर करण्याचा प्रयत्न केला. नव्या चेहऱ्याकडून नव्या अपेक्षा निर्माण झाल्या आणि त्या त्यांच्या बाजूने गेल्या.
5. दुसरी महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे एकीकडे काँग्रेस नेते मोठ्या उत्साहात होते तर दुसरीकडे भाजपने सामाजिक समीकरण कायम ठेवले होते. गुरुग्राममध्ये प्रथमच ब्राह्मण उमेदवार उभा करण्यात आला आणि महेंद्रगडमध्ये यादव यांना संधी देण्यात आली. याशिवाय सैनी, गुर्जर, यादव समाजाच्या अनेक सभा झाल्या.अशा प्रकारे भाजपने बिगर जाट ओबीसी समुदायांमध्ये एकत्रीकरण केले आणि त्याचे फायदेही दिसत आहेत.
