दि.०३(पीसीबी)-कर्नाटकातील मतदारांची नावे बेकायदेशीररीत्या वगळण्याच्या प्रयत्नांशी संबंधित प्रकरणात, निवडणूक आयोगाच्या ऑनलाइन सेवांसाठी नोंदणी करताना फोन नंबरवर पाठवले जाणारे वन टाइम पासवर्ड (OTP) चुकवण्यासाठी वापरलेली यंत्रणा ही अमेरिकास्थित ‘SMSAlert’ या वेबसाइटवरून मिळवलेल्या “व्हर्च्युअल सिम कार्ड्स” वर आधारित असल्याचे SIT च्या तपासात उघड झाले आहे.
कर्नाटक सीआयडीच्या विशेष तपास पथकाने (SIT), जे कलबुर्गीतील अलंद विधानसभा मतदारसंघात 2022-23 दरम्यान 5,994 मतदारांची नावे वगळण्याच्या प्रयत्नांची चौकशी करत आहे, ही माहिती उघड केली. बंगालमधील नादिया जिल्ह्यातील घुगुरागाछी–हांसखाली भागातून 13 नोव्हेंबर रोजी बापी आद्या (27) याला अटक केल्यानंतर ही गोष्ट समोर आली. या प्रकरणात अटक होणारा तो पहिला आरोपी होता. SIT अमेरिकास्थित या वेबसाइटबाबत माहिती मिळवण्यासाठी ‘म्युच्युअल लीगल असिस्टन्स ट्रीटी’ (MLAT) अंतर्गत अमेरिका अधिकाऱ्यांना विनंती पाठवणार आहे.
SIT ने असेही शोधून काढले आहे की SMSAlert – जे OTP विकण्याची सेवा पुरवते – त्यांनी भारतातील 72 वास्तविक पण अनियमित क्रमांकांसाठी तयार झालेल्या OTP “व्हर्च्युअल SIMs” च्या माध्यमातून प्राप्त केले आणि ते भारतातील आद्याने चालवलेल्या OTPbazaar.com या वेबसाइटवर पाठवले. पुढे तो OTP आणि क्रमांक कलबुर्गीतील डेटा सेंटरकडे पाठवत असे, ज्याचा वापर EC च्या ऑनलाइन सेवांमध्ये बेकायदेशीर प्रवेशासाठी करण्यात आला. अलंद प्रकरण सप्टेंबरमध्ये राहुल गांधी यांनी केलेल्या “वोट चोरी” आरोपांमध्येही उल्लेखले गेले होते.
डेटा सेंटर ऑपरेटरच्या बँक खात्यातून OTPbazaar.com पुरवलेल्या प्रत्येक OTP साठी 700 रुपये वजावट झाल्याचे SIT ला आढळले. ‘अॅप्लिकेशन प्रोग्रामिंग इंटरफेस’ (API) च्या माध्यमातून OTPbazaar.com चे SMSAlert शी कनेक्शन करण्यात आले होते आणि EC साइटसाठी तयार झालेल्या OTP वास्तविक वेळेत डेटा सेंटरला दिले जात होते, ज्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर मतदार वगळण्याच्या विनंत्या सादर करता येत होत्या.
“हे EC च्या सेवांचे हॅकिंग नव्हते तर दूरसंचार प्रणालीचे सबव्हर्जन होते. SMSAlert ने वास्तविक क्रमांकांसाठी व्हर्च्युअल SIM तयार केले होते. OTP वास्तविक धारकांनाही आणि या व्हर्च्युअल SIM वरही जात होते; वास्तविक धारकांना EC कडून OTP का आले ते कळत नसे,” असे स्रोतांनी सांगितले.
अधिकाऱ्यांनी सांगितले की डेटा सेंटरकडून मिळालेले पैसे बापी आद्या आपल्या इंडसइंड बँक खात्यात घेत असे, ते क्रिप्टोकरन्सीमध्ये बदलत असे आणि काही कमिशन ठेवून उरलेली रक्कम SMSAlert ला पाठवत असे. SIT ला मिळालेल्या आद्याच्या क्रिप्टो वॉलेटमध्ये मोठी रक्कम नसल्याचे समजते.
पूर्वी मोबाईल रिपेअर दुकान चालवणारा आद्या सतत ऑनलाइन असे. अशा प्रकारे त्याला SMSAlert बद्दल माहिती मिळाली. नंतर त्याने थोड्या कमिशनसाठी भारतात ही सेवा विक्रीस सुरुवात केली आणि आपल्या वेबसाइटवर SMSAlert सेवा वापरण्यासाठी इंटरफेस तयार केले. बुधवारी 14 दिवसांच्या SIT कोठडीनंतर न्यायालयीन कोठडीत त्याला पाठवण्यात आले.SIT च्या चौकशीत BJP नेते कलबुर्गी डेटा सेंटरच्या सेवांचा वापर करत असल्याचे उघड झाले, आणि त्या ऑपरेटरांना OTPBazaar ही ऑनलाइन सेवा मिळाली होती.
दरम्यान, गांधी यांनी अलंद मतदार वगळण्याबद्दल मुद्दा उपस्थित केल्यानंतर, EC ने आपल्या ऑनलाइन सेवांसाठी आधार आधारित OTP प्रमाणीकरण प्रणाली लागू केली. यापूर्वी EC ची नोंदणी प्रणाली OTPवर आधारित होती, जी अलंद प्रकरणात गैरवापरली गेली.अलंदमधील बेकायदेशीर मतदार वगळण्याचे प्रकरण फेब्रुवारी 2023 मध्ये प्रथम नोंदवले गेले, जेव्हा राज्यात BJP सत्तेत होती. हे प्रकरण 18 सप्टेंबरला गांधी यांनी पत्रकार परिषदेत मुद्दा उपस्थित केल्यानंतर ठळकपणे समोर आले. दोन दिवसांत SIT स्थापन करण्यात आली, कारण यापूर्वीच्या तपासात फारसे यश मिळाले नव्हते.
SIT ने आढळले आहे की 5,994 मतदारांच्या नावाच्या वगळण्याच्या विनंत्या करण्यापूर्वी, EC नोंदणीकृत 72 फोन नंबरवर OTP पाठवले गेले होते. हे 72 नंबर 17 राज्यांतील व्यक्तींचे होते आणि त्यांना त्यांच्या नंबरचा असा गैरवापर झाला हे माहिती नव्हते.कुल 5,994 मतदारांच्या वगळण्यासाठी 3,000 हून अधिक अनियमित फोन नंबर वापरले गेले.ऑक्टोबरमध्ये, SIT ने कलबुर्गीतील डेटा सेंटर ऑपरेटर – मोहम्मद अकрам, अश्फाक आणि इतर तीन जण – तसेच 2023 च्या निवडणुकीतील BJP चे अलंद उमेदवार सुभाष गुट्टेदार आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांच्या ठिकाणी तपास/searches केले. SIT ला आढळले की डेटा सेंटर ऑपरेटरांना प्रत्येक बेकायदेशीर मतदार वगळण्याच्या विनंतीसाठी ₹80 दिले जात होते. 2023 निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर कलबुर्गी विभागातील अनेक उमेदवारांनी, विशेषतः अल्पसंख्याक बहुल मतदारसंघांमध्ये, मतदारांचे नाव घालणे-वगळणे यासाठी या डेटा सेंटरच्या सेवांचा वापर केला होता.
