दि . १९ ( पीसीबी ) – शास्त्रज्ञांना वेगळ्या सौर मंडळातील एका ग्रहावर जीवनाचे एक उत्साहवर्धक संभाव्य चिन्ह आढळले आहे, जे पृथ्वीच्या पलीकडे जीवन अस्तित्वात असल्याचे “सर्वात मजबूत सूचक” आहे असे त्यांचे मत आहे.
पृथ्वीपासून १२० प्रकाशवर्षे अंतरावर असलेल्या ताऱ्याभोवती फिरणाऱ्या K2-18b ग्रहाचे विश्लेषण करणाऱ्या संशोधकांना पृथ्वीवरील वातावरणातील सजीवांशी संबंधित एक रेणू आढळला आहे.
पृथ्वीला हादरवून टाकणारा हा संभाव्य अभ्यास बुधवारी अ‍ॅस्ट्रोफिजिकल जर्नल लेटर्समध्ये प्रकाशित झाला.
“हे आतापर्यंतचे सर्वात मजबूत पुरावे आहेत की तेथे जीवन असण्याची शक्यता आहे. मी वास्तववादीपणे म्हणू शकतो की आपण एक ते दोन वर्षांत या सिग्नलची पुष्टी करू शकतो,” असे केंब्रिज विद्यापीठातील प्राध्यापक आणि नवीन अभ्यासाचे प्रमुख लेखक खगोलशास्त्रज्ञ निक्कू मधुसूदन यांनी बीबीसीला सांगितले.
निष्कर्ष असेही सूचित करू शकतात की K2-18b एका महासागराने व्यापलेला आहे, जो सजीवांचे संभाव्य घर आहे.
मधुसूदनच्या टीमने मोठ्या प्रमाणात रसायने पाहिली जी पृथ्वीवर आढळल्यावर सागरी फायटोप्लँक्टन आणि बॅक्टेरियाद्वारे तयार केली जातात. K2-18b च्या वातावरणात आढळणाऱ्या या रेणूंचे प्रमाण पृथ्वीवरील रेणूंपेक्षा हजारो पट जास्त आहे, असे ते म्हणाले.
“म्हणून, जर जीवनाशी संबंध वास्तविक असेल, तर हा ग्रह जीवनाने भरलेला असेल,” असे त्यांनी बीबीसीला सांगितले. “जर आपण K2-18b वर जीवन असल्याचे पुष्टी केली तर ते मुळात आकाशगंगेत जीवन खूप सामान्य आहे याची पुष्टी करेल.”
एन. मधुसूदन/केंब्रिज विद्यापीठाने प्रसिद्ध केलेल्या एका हँडआउट कलाकाराच्या छापात एक कल्पनारम्य बाह्यग्रह K2-18b सुपर-अर्थ दाखवण्यात आला आहे, जिथे खगोलशास्त्रज्ञ म्हणतात की त्यांना असे ‘सूचना’ सापडल्या आहेत ज्या आपल्या सौरमालेबाहेर (केंब्रिज विद्यापीठ) ग्रहावर ‘जीवनाचा साठा’ असल्याचे सूचित करू शकतात.
“आपल्याला जीवनाचा शोध लागला आहे असा अकाली दावा करणे कोणाच्याही हिताचे नाही,” मधुसूदन यांनी न्यू यॉर्क टाईम्सला सांगितले.
अभ्यासाचे सह-लेखक आणि स्पेस टेलिस्कोप सायन्स इन्स्टिट्यूटचे पोस्टडॉक्टरल संशोधक मॅन्स हॉल्मबर्ग यांनी द वॉशिंग्टन पोस्टला सांगितले की निरीक्षणांवरून असे दिसून येते की या ग्रहावर हायड्रोजन-समृद्ध वातावरण आणि पृथ्वीवरील कोणत्याही ग्रहापेक्षा खोल समुद्र असू शकतो.
“या प्रणालीबद्दल सर्व काही अगदी परके आहे. आपल्याकडे सौरमालेत असे काहीही नाही,” तो म्हणाला.
या क्षेत्रातील इतर तज्ञांनी शोधाच्या संभाव्य विशालतेवर टिप्पणी केली, परंतु कोणताही स्पष्ट निष्कर्ष काढण्यापूर्वी सावधगिरी बाळगण्याचा सल्ला दिला.
“ते काहीच नाहीये,” जॉन्स हॉपकिन्स विद्यापीठातील ग्रहशास्त्रज्ञ स्टीफन श्मिट यांनी टाईम्सला सांगितले. “हा एक संकेत आहे. पण आपण अजून ते राहण्यायोग्य आहे असा निष्कर्ष काढू शकत नाही.”
“मला वाटते की ही अशा परिस्थितींपैकी एक आहे जिथे असाधारण दाव्यांसाठी असाधारण पुरावा आवश्यक आहे,” जर्मनीतील मॅक्स प्लँक इन्स्टिट्यूट फॉर अ‍ॅस्ट्रोनॉमी येथील खगोलशास्त्रज्ञ लॉरा क्रेडबर्ग यांनी एनपीआरला सांगितले. “मला खात्री नाही की आपण अद्याप असाधारण पुराव्याच्या पातळीवर आहोत.”
ग्रहावरील रेणूंच्या उपस्थितीबद्दल तसेच त्यांचा अर्थ काय असू शकतो आणि ते प्रत्यक्षात तिथे आहेत का याबद्दल सतत वादविवाद सुरू आहे. उदाहरणार्थ, रसायने K2-18b वरील सजीवांशी संबंधित नसलेल्या प्रक्रियेशी संबंधित असू शकतात.
संशोधन पथकाने सहमती दर्शवली.
“एकतर आपण एका नवीन रासायनिक प्रक्रियेकडे पाहत आहोत जी आपण यापूर्वी पाहिली नाही … किंवा आपण पृथ्वीच्या बाहेर जैविक क्रियाकलापांची पहिली चिन्हे पाहत आहोत,” होल्मबर्ग म्हणाले.
