नवी दिल्ली, दि. १० (पीसीबी) – गेल्या आठ वर्षांत जारी केलेल्या पासपोर्टची विक्रमी संख्या ही पर्यटन, काम किंवा अभ्यासासाठी परदेशात जाण्याची भारतीयांची वाढती आवड याची साक्ष आहे.प्रवासी भारतीय जाणे दुर्मिळ आहे, जसे की पूर्वी कधीही नव्हते, मग ते रोजगाराच्या संधी, शिक्षण किंवा जुन्या चांगल्या दृश्यांच्या शोधात असो. 2014 पासून मे 2022 पर्यंत, परराष्ट्र मंत्रालयाच्या “कार्यप्रदर्शन डॅशबोर्ड” कडून उपलब्ध आकडेवारीनुसार, सरकारने विक्रमी 8,81,37,068 पासपोर्ट जारी केले. त्यापैकी 7,86,93,038 भारतात आणि 94,44,030 परदेशातील वाणिज्य दूतावास आणि मिशनमध्ये जारी करण्यात आले. 2018 मध्ये 1,14,94,722 पासपोर्ट जारी करण्यात आल्याने सर्वकालीन वार्षिक विक्रम नोंदवला गेला.
महाराष्ट्र 90,38,006 पासपोर्टसह या यादीत अव्वल आहे, त्यानंतर केरळ (90,31,355) आहे. तिसऱ्या क्रमांकावर तामिळनाडू, त्यानंतर उत्तर प्रदेश, पंजाब आणि गुजरातचा क्रमांक लागतो. या सहा राज्यांनी मिळून विचाराधीन कालावधीत जारी केलेल्या सर्व पासपोर्टपैकी सुमारे 50 टक्के वाटा आहे.
तथापि, दरडोई पासपोर्टच्या बाबतीत केरळ लक्षणीय लोकसंख्या असलेल्या सर्व राज्यांपेक्षा खूप पुढे आहे. 2011 मध्ये 3.34 कोटी लोकसंख्या आणि 2021 मध्ये 3.58 कोटी लोकसंख्या असल्‍याने, “देवाचा देश” मधील चारपैकी एक व्यक्ती पासपोर्ट धारक आहे असे सुरक्षितपणे गृहीत धरले जाऊ शकते. राज्याचा प्रदीर्घ इतिहास आणि आखाती राष्ट्रे, दक्षिण-पूर्व आशिया, अमेरिका आणि युरोपमध्ये स्थलांतरित होण्याचा सततचा कल पाहता हे आश्चर्यकारक नाही.
त्याचप्रमाणे, गेल्या आठ वर्षांत तब्बल 63,27,669 पासपोर्ट असलेल्या पंजाबची अंदाजे लोकसंख्या आता सुमारे 3 कोटी आहे.
पासपोर्ट सेवा केंद्रे (PSKs) नेटवर्कच्या झपाट्याने वाढ झाल्याशिवाय पासपोर्ट बूम शक्य नव्हते. PSK ची सुरुवात 2010 मध्ये झाली होती आणि आत्तापर्यंत देशभरात अशी सुमारे 521 केंद्रे आहेत. सरासरी जारी करण्याची वेळ देखील 2014 मधील 16 वरून गेल्या तीन वर्षात सहा दिवसांवर आली आहे.
भारतीयांना विंग घेण्यास सक्षम करण्याबरोबरच, मंत्रालयाने गेल्या आठ वर्षांत एकूण 3,49,73,877 व्हिसा जारी करून लाखो आंतरराष्ट्रीय प्रवाशांना भारतात भेट देण्यास सक्षम केले आहे. त्यापैकी 2,48,42,379 नियमित व्हिसा आणि 1,01,31,498 ई-व्हिसा होते. ई-व्हिसासाठी पात्र देशांची संख्या देखील 2014 मधील 43 वरून 2022 पर्यंत 171 पर्यंत वाढली आहे.
