दि . ११ ( पीसीबी ) – अलिकडच्या वर्षांत पुण्यात दम्याच्या रुग्णांमध्ये जवळपास ४०% वाढ झाली आहे आणि वैद्यकीय तज्ज्ञ हे वाढत्या वायू प्रदूषणामुळे झाल्याचे मुख्यत्वे सांगतात. अनेक रहिवाशांना आता प्रदूषित हवेमुळे सतत खोकला आणि सर्दी होत आहे, ज्यामुळे त्यांना वारंवार रुग्णालयात जावे लागते. बाह्यरुग्ण विभागांमध्ये (ओपीडी) डॉक्टरांचा अहवाल आहे की सर्दी आणि खोकल्याची लक्षणे असलेल्या प्रत्येक गटातील ४ ते ५ रुग्णांना दम्याचे निदान होत आहे. तथापि, जागरूकतेच्या अभावामुळे ही स्थिती अनेकदा लक्षात येत नाही.
पुण्याची हवेची गुणवत्ता अलिकडच्या काळात शहरात मोठ्या प्रमाणात बांधकामे आणि रस्त्यांची कामे सुरू असल्याने खालावली आहे. परिणामी धूळ आणि प्रदूषण दम्याच्या रुग्णांच्या संख्येत वाढ होण्यास हातभार लावत आहे.
लक्षणे
“दमा ही अशी स्थिती आहे जिथे फुफ्फुसातील वायुमार्गांना सूज येते, ज्यामुळे श्वास घेणे कठीण होते आणि वारंवार खोकला येतो. दम्याचा फुफ्फुसांच्या कार्यावर परिणाम होऊ शकतो. बदलत्या ऋतूंमध्ये, लोकांना अनेकदा खोकला आणि सर्दी होते. सामान्यतः, हे औषधांनी निघून जातात. परंतु जर उपचार असूनही तुमची लक्षणे कायम राहिली आणि तुम्हाला दीर्घकाळ खोकला येत असेल, तर त्याकडे दुर्लक्ष करू नका – ते दम्याचे लक्षण असू शकते,” असे अपोलो स्पेक्ट्रा हॉस्पिटलमधील अंतर्गत औषध तज्ज्ञ डॉ. सम्राट शाह म्हणतात.
“दमा असलेल्या लोकांना अनेकदा नियमितपणे खोकला येतो, विशेषतः रात्री, हसताना किंवा व्यायाम करताना. त्यांना छातीत घट्टपणा जाणवतो आणि श्वास घेण्यास त्रास होतो. शारीरिक हालचालींमुळे ही लक्षणे आणखी वाढू शकतात. जर दम्यावर उपचार न केले तर स्थिती अधिक गंभीर होऊ शकते. रुग्णांना अनेकदा थकवा जाणवतो, घरी, शाळेत किंवा कामावर लक्ष केंद्रित करण्यास संघर्ष करावा लागतो आणि काही प्रकरणांमध्ये फुफ्फुसांचे संक्रमण देखील होऊ शकते,” असे ते इशारा देतात.
“कुटुंबांनी लक्ष ठेवावे कारण एखाद्या सदस्याला दमा असल्यास इतर सदस्यांना तो होण्याचा धोका जास्त असतो. तथापि, जर लवकर निदान झाले आणि त्यावर उपचार केले तर ते नियंत्रित केले जाऊ शकते. छातीत घट्टपणा हे देखील त्याचे लक्षण आहे हे अनेक लोकांना माहिती नसते. कधीकधी, फक्त खोकला असतो, इतर कोणतीही लक्षणे नसतात, म्हणून लोक त्याकडे दुर्लक्ष करतात. परंतु हा खोकला दम्यामुळे असू शकतो. म्हणून, दीर्घकालीन खोकला, घशात जळजळ आणि छातीत जळजळ ही सर्व दम्याची लक्षणे असू शकतात – आणि त्याकडे दुर्लक्ष करू नये,” असे दुसरे तज्ज्ञ म्हणतात.
लवकर निदान करणे आवश्यक आहे
शाह पुढे स्पष्ट करतात की जर एखाद्या व्यक्तीला वारंवार सर्दी, शिंका येणे, घशात जळजळ होणे किंवा ऋतू बदलांसह खोकला वाढतो, तर त्यांनी ताबडतोब डॉक्टरांना भेटावे. फुफ्फुसे किती चांगले काम करत आहेत हे तपासण्यासाठी डॉक्टर पीक फ्लो मीटरसारख्या वैद्यकीय चाचण्या वापरतात. स्पायरोमेट्री नावाची फुफ्फुसांची कार्य चाचणी दम्याचे निदान करण्यात मदत करते. इतर आजारांना वगळण्यासाठी रक्त चाचण्या, छातीचा एक्स-रे आणि ऑक्सिजन पातळी मोजणे यासारख्या इतर चाचण्या देखील केल्या जातात.
अनेकांना असे वाटते की त्यांना कफ किंवा कोरडा खोकला आला की त्यांना सर्दी किंवा ब्राँकायटिस होतो, परंतु ही देखील दम्याची लक्षणे असू शकतात. दम्याच्या रुग्णांनी धूळ, धूर आणि अगदी अगरबत्तीच्या धूर यांसारख्या ट्रिगर टाळाव्यात. त्यांनी तंबाखू आणि धूम्रपान पूर्णपणे टाळावे.
