भारत हा असा देश आहे कि जो त्याच्या अध्यात्मिक संस्कृती, परंपरा आणि श्रद्धेमुळे जास्त ओळखला जातो. कारण भारतात खूप लोक हे श्रद्धाळू आहेत. भारतात हिंदूंची श्रद्धा मंदिरात बसलेल्या देवाशी इतकी जोडली गेली आहे की ते त्यासाठी काहीही करण्यास तयार आहेत. म्हणूनच भक्त त्यांच्या देवांसाठी लाखो, करोडो रुपये अर्पण करतात. मंदिरांना दान करतात आणि त्यांच्या देणग्यामुळे श्रीमंत मंदिरांच्या यादीत भारतातील शेकडो मंदिरांचा समावेश आहे. त्यातील काही मंदिर हि त्या मंदिरांच्या श्रीमंतीसाठी ओळखली जातात. या मंदिरांमध्ये वर्षाला करोडो रुपयांची देणगी जमा होते. जिथे लोक श्रद्धेने दर्शनासाठी सुद्धा येतात आणि आपल्या श्रद्धेने दान सुद्धा देतात. जाणून घेऊयात भारतातील मंदिरांच्या संपत्तीबद्दल…
व्यंकटेश्वर मंदिर, तिरुपति
तिरुपती येथील व्यंकटेश्वर मंदिरात दररोज सुमारे 50 ते 100 लोक भेट देतात आणि उत्सव आल्यावर ही संख्या 500 पर्यंत वाढते. इतक्या मोठ्या संख्येने भाविकांना पाहून आपण सहजपणे म्हणू शकतो की येथे दररोज धर्मादाय कामे केली जातात. या मंदिराला ‘तिरुमाला’ मंदिर देखील म्हणतात. असं म्हणतात कि, तिरुमला मंदिरात सोन्याचे साठे आणि सोन्याचे ५०टन दागिने आहेत. ज्याची किंमत ३७,००० कोटी रुपये आहे.
साईबाबा मंदिर, शिर्डी
साईबाबा जे एक भिक्षु होते. ते 18 व्या शतकात शिर्डी येथे वास्तव्यास होते. सर्व धर्मांचे लोक साईबाबांवर विश्वास ठेवतात. जगभरात त्यांचे भक्त आहे. हजारो भाविक शिर्डीच्या साई मंदिरास भेट देण्यासाठी लांबूनलांबून येत असतात. त्यापैकी शेकडो लोक मोठ्या प्रमाणावर दान सुद्धा करतात. असे मानले जाते की, त्याचे सिंहासन ९४किलोग्रॅम सोन्याचे आहे. हे मंदिर भारताच्या श्रीमंत मंदिरांच्या यादीत तिसर्‍या क्रमांकावर आहे.
पद्मनाभस्वामी मंदिर, तिरुवनंतपुरम
तिरुवनंतपुरम येथील पद्मनाभस्वामी मंदिर केवळ भारतातच नव्हे तर जगातील सर्वात श्रीमंत मंदिरांपैकी एक आहे. हे मंदिर द्रविड शैलीच्या आर्किटेक्चरमध्ये बांधले गेले आहे जे दक्षिण भारतात प्रचलित आहे, हे मंदिर भगवान विष्णूला समर्पित आहे. काही लोक इथल्या मालमत्तेचा अंदाज लावतात आणि सांगतात की येथे एक ट्रिलियन डॉलर्सची मालमत्ता आहे. असा विश्वास आहे की, क्वचितच असं मंदिर असेल ज्याची संपत्ती इतकी मोठ्या प्रमाणावर आहे.
अमरनाथ गुफा, अनंतनाग
दरवर्षी दक्षिण काश्मीरच्या हिमालयातल्या अमरनाथ गुहेत हिमवर्षावाच्या वेळी भगवान शिव यांच्या दर्शनासाठी 2 लाखाहून अधिक भाविकांची जबरदस्त यात्रा येथे भरते. इथल्या यात्रेवरून हे सिद्ध होते की ते देवाच्या सामर्थ्यावर विश्वास ठेवतात. प्रचंड श्रद्धेने लोक येते दर्शनासाठी येतात. या मंदिरातही बरेच भक्त शिव शंकरांना श्रद्धेने खूप काही अर्पण करतात.
सबरीमाला मंदिर, केरळ 
केरळमधील सबरीमाला मंदिर वर्षभरात लाखो यात्रेकरूंना आमंत्रण देत असत. येथे भाविक मोठ्या संख्येने भेट देत असतात. लोक त्यांच्या आवडत्या देवाला कोट्यावधी किमतीच्या वस्तू अर्पण करतात. २०१३ मध्ये येथे तब्बल २०३ कोटींची देणगी रक्कम जमली होती. येथे फक्त प्रसाद विक्रीतून 74.50 कोटी मिळकत होते. हे मंदिर दरवर्षी 100 दशलक्षांहून अधिक भाविकांना आकर्षित करते. हे मंदिर सुंदर टेकड्यांच्या मधोमध वसलेले आहे. भाविक लोक श्रद्धेने या ठिकाणी दर्शनासाठी येतात.
मीनाक्षी मंदिर, मदुराई
मदुराई आजूबाजूला अनेक मंदिरांनी वेढलेले असूनही, दररोज 20 हजाराहून अधिक लोक या मीनाक्षी मंदिरात दर्शनासाठी गर्दी करतात. आपण सांगू की चौदाव्या शतकात हे मंदिर मोगल शासक मलिक काफर यांनी लुटले आणि नष्ट केले, तरीही हे मंदिर आजही खूप मानाने उभे आहे. मीनाक्षी तिरुकल्याणम उत्सवात १० दिवसांत दहा लाखांहून अधिक लोक येथे भेट देतात. हा उत्सव एप्रिल ते मे दरम्यान साजरा केला जातो. दरवर्षी या मंदिरात 6 कोटींची कमाई होते.
सिद्धी विनायक, मुंबई 
सिद्धी विनायक मंदिर हे गणपती बाप्पांचे सर्वात लोकप्रिय मंदिर आहे जे मुंबईत आहे. या मंदिरास जगभरातील भक्तदेखील भेट देतात, पण हे मंदिर विशेषतः बॉलिवूड सेलिब्रिटींनी ओळखले जाते. गणेशजीच्या घुमटाला येथे 7.7 किलो सोन्याचे लेप दिले आहेत. १०० कोटींपेक्षा जास्त वार्षिक उत्पन्न आणि १२ कोटींची निश्चित ठेव असलेले हे भारतातील सर्वात श्रीमंत मंदिरांपैकी एक आहे. लोकांच्या मनी या मंदिराविषयी अशी धारणा आहे कि, सिध्दीविनायक नवसाला पावतो. मुंबईला आलेले लोक सिध्दीविनायकाचे दर्शन घेतल्या शिवाय माघारी परतत नाहीत. जीवाची मुंबई करण्यासाठी आलेल्या लोकांची वारी हि सिध्दीविनायक दर्शनाशिवाय पूर्णच होत नाही.
वैष्णोदेवी मंदिर, जम्मू काश्मीर
जम्मू जिल्ह्यातील कटरा जवळील हे तिरुपती मंदिरानंतरचे सर्वात जास्त भेट दिले जाणारे धार्मिक स्थळ आहे. मंदिर ५,२०० फूट उंचीवर असून त्र्युतु भगवती टेकडीवरील एका गुहेत आहे. या मंदिराचा महसूल वर्षानुवर्षे वाढता आहे, कारण यात्रेकरूंची संख्या हि वर्षानुवर्षे वाढत चालली आहे. या मंदिराचे वार्षिक उत्पन्न सुमारे 500 कोटी आहे. लोक मोठ्या प्रमाणावर या धार्मिक स्थळाला भेट देत असतात.
